Publikacje

Utworzenie Europejskiej Wspólnoty Politycznej w 2022 r. było reakcją na historyczne i geopolityczne wyzwanie związane z pełnoskalową inwazją Rosji na Ukrainę. Od tego czasu EWP wzbudziła pewne zainteresowanie w europejskich stolicach, ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, aby wykorzystać jej potencjał. Wspólne i elastyczne zaangażowanie Trójkąta Weimarskiego w EWP – we współpracy z krajami organizującymi spotkania – byłoby korzystne dla obu formatów międzynarodowych. Pomogłoby to utrzymać multilateralizm w Europie i nadać ramom EWP silniejszą orientację strategiczną.

Po początkowych wątpliwościach wobec zaskakującej inicjatywy prezydenta Emmanuela Macrona większość przywódców europejskich wyraziło swoje poparcie dla Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Było tak również w przypadku Austrii, która – kiedy okazało się, że Wspólnota nie jest pomyślana jako alternatywa dla procesu rozszerzenia UE – zareagowała w końcu pozytywnie.

Pięć lat temu Francja i Niemcy podpisały traktat w Akwizgranie. Fundacja Genshagen powołała grupę roboczą, która badała, czy zapowiadane w traktacie innowacyjne zmiany zostały wcielone w życie. Niniejszy dokument prezentuje wyniki pracy grupy roboczej.

Jak umacniać spójność społeczeństw w okresach zmian i przełomów, aby odpowiadać na wyzwania jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne, wojny i migracje, niepokoje polityczne lub konflikty międzypokoleniowe? Czy odporność jest nieodzownym kluczowym elementem na drodze transformacji?

Europejska Wspólnota Polityczna musi jeszcze zostać zweryfikowana. Na razie cele są niejasne, dotychczasowe rezultaty niejednoznaczne. Korzenie wspólnoty leżą zarówno w geopolityce, jak i w polityce integracyjnej. Jej przyszłość zależy od tego, w jakim stopniu kraje UE zaangażują się politycznie w ten projekt, który stanowi zastępczą i elastyczną rezerwę na okres przejściowy.

Niniejszy dokument podsumowuje w kompaktowej formie treść pięciu artykułów, opublikowanych między październikiem 2022 r. a kwietniem 2023 r. w serii online po tytułem „Nareszcie razem dla Europy? Francja i Niemcy po wyborach”.

Europejska Wspólnota Polityczna pozostaje „ruchomym celem” z uwagi na jej dążenia, strukturę i wyniki. Przyszły rozwój Wspólnoty zależy od gotowości uczestniczących w niej państw do uczynienia z niej ważnego instrumentu, który przyczyni się do konwergencji i współpracy w kluczowych sprawach dzielących kontynent. Polska do tej pory zajmowała zdystansowane stanowisko, postrzegając Wspólnotę głównie jako środek spowalniający przystąpienie Ukrainy do UE. Istnieje jednak pewna nadzieja na ożywienie Formatu Weimarskiego po wyborach parlamentarnych w Polsce w październiku 2023 r., pod warunkiem, że Francja i Niemcy włączą Warszawę do rozmów na równych warunkach.

Mimo trzech spotkań na szczycie i ogólnie pozytywnej reakcji uczestników, wartość Europejskiej Wspólnoty Politycznej poddawana jest w wątpliwość. Mnożą się wezwania do konkretnego zdefiniowania jej konstytucji i celów. Przede wszystkim niejasna jest jej pozycja wobec Unii Europejskiej. Mimo tych wszystkich wątpliwości kontynuacja dotychczasowej drogi stanowi prawdopodobnie najlepszą opcję. Dla EWP oznacza to jednak, że musi przyjąć rolę laboratorium pomysłów, aby może pomóc państwom członkowskim w opracowaniu wspólnej strategicznej wizji, dotyczącej ich przyszłego bezpieczeństwa.

While Ukraine’s future accession to the EU seems to be an inevitability, the path towards it is still long – for both Ukraine and the EU. Key questions for the EU agenda are: How should Ukraine’s economy be encouraged and supported, especially in accomplishing compliance -reforms, while simultaneously addressing its wartime needs? What can be done to avoid the trap of delayed accession due to the need for internal reforms in the EU?

While the debates on the internal reforms necessary for EU enlargement have been going on for three decades, Russia’s war against Ukraine, in addition to the conclusions of the Conference on the Future of Europe, recently led the EU, and especially France and Germany, to subject these stakes to a process of intense reconsideration. EU institutions and the member states should strive to approach the various individual measures holistically rather than in isolation – as part of a pooled and coordinated process.

Almost three decades after it was designed to integrate Central and Eastern European countries, the enlargement policy of the European Union (EU) is at a crossroads. Within the EU, there is a broad consensus on the fact that the current enlargement policy is no longer fit for purpose, and yet there is no agreement on the next steps: how fast should the EU proceed with future rounds of enlargement? How should the next waves of accession be sequenced? And crucially, how should enlargement policy be reformed? Considering its past shortcomings and the current challenges that it faces, enlargement policy needs to be fully revamped.

Polsko-francusko-niemiecka grupa robocza ds. kultury na obszarach wiejskich, powołana przez Fundację Genshagen w 2022 r., opublikowała stanowisko „Wzmacnianie kultury na obszarach wiejskich!”.

Wzmocnienie europejskiej wymiany w zakresie wczesnej edukacji kulturalnej przez dialog, budowanie sieci kontaktów, transfer doświadczeń i wiedzy oraz wspieranie partnerstw transgranicznych były celami francusko-niemieckiego sympozjum, które odbyło się 2-3 marca w Pałacu Genshagen z udziałem około 50 ekspertów ze dziedzin sztuki, kultury, pedagogiki, badań naukowych i administracji.

Dyskusja online w formacie „Weimar Plus”, zorganizowana wspólnie przez Austriacko-Francuskie Centrum Zbliżenia w Europie, Euro Créative i Fundację Genshagen, umożliwiła przedstawienie perspektywy austriackiej, francuskiej, niemieckiej i polskiej. Hugues Moret, wysłannik specjalny

Od wyborów w 2021 r. i 2022 r. współpraca francusko-niemiecka wielokrotnie wystawiana była na próbę. Jednakże nawet teraz, w czasie wielkich przemian, można wskazać trzy obszary polityki jako potencjalne części składowe francusko-niemieckiej koncepcji, dotyczącej przyszłości Europy: kwestia rozszerzenia UE, reforma i pogłębienie integracji europejskiej, jak też wzmocnienie roli UE jako podmiotu geopolitycznego. Aby osiągnąć postępy w tych obszarach, Berlin i Paryż muszą dążyć do odzyskania utraconego zaufania europejskich partnerów.

W latach 2020-2022 Fundacja Genshagen wypracowała temat przewodni, w ramach którego badano różne poziomy sąsiedztwa w kontekście europejskim. Skupiono się na pytaniu, jak można wzmocnić sąsiedztwo jako kompetencję w Europie, mając na uwadze sąsiedzkie relacje między jednostkami, społecznościami lub państwami, a także rozwój stabilnej spójności wewnątrz społeczeństw oraz między nimi.

Od początku wojny w Ukrainie stosunki francusko-niemieckie wystawiane są na próbę. Już przed wojną Berlin i Paryż miały problemy z podejmowaniem wspólnych działań, a „punkt zwrotny” w niemieckiej polityce jeszcze bardziej to utrudnia. Podczas gdy Francja stosunkowo dobrze przygotowana jest na nowe wyzwania geopolityczne, Niemcy całkowicie muszą zmienić swoje priorytety. Prowadzi to do tarć we współpracy dwustronnej, ale także w obrębie UE. Nie ma widoków na poprawę; w Brukseli „francusko-niemiecki silnik” postrzegany jest jako model przestarzały.