Wzmacnianie niezależności nauki i edukacji na rzecz wolnej Europy

Niezależność nauki i edukacji należy do najważniejszych wolności w europejskich demokracjach. Jednocześnie wolność nauki podlega wzajemnemu oddziaływaniu z innymi wartościami i podstawowymi prawami obywatelskimi. W czasach kryzysów okazuje się, że wolność nauki i edukacji niekoniecznie traktowana jest jako dobro niepodważalne. Nawet w obrębie UE o wolność nauki trzeba wciąż na nowo zabiegać. W tym kontekście Fundacja Genshagen zaprosiła naukowczynie i naukowców z Niemiec, Francji i Polski na sympozjum „Wzmacnianie niezależności nauki i edukacji na rzecz wolnej Europy”. Goście zajęli się pytaniem, w jaki sposób gwarantować przekazywanie wiedzy i przeprowadzanie badań naukowych, aby pozostawały wolne od dyskryminacji oraz wpływów politycznych i ideologicznych. Po wstępnym zapoznaniu się z prawnymi i politycznymi uwarunkowaniami dla wolności nauki w trzech krajach Trójkąta Weimarskiego, w centrum uwagi zgromadzonych ekspertek i ekspertów znalazły się dwa tematy: szanse i ryzyka dla wolności nauki i edukacji związane z transformacją cyfrową oraz aktualne trendy społeczne. Omówiono potrzeby i deficyty, podobieństwa i różnice, a także ograniczenia i możliwości dla rozwoju nauki i edukacji oraz przeanalizowano wyzwania zarówno globalne, jak i specyficzne dla danego kraju.

W publicznej dyskusji panelowej, która odbyła się po sympozjum prof. dr Olivier Beaud, prof. dr Nikolas Eisentraut i prof. dr Piotr Nowak podsumowali kluczowe wnioski z sympozjum i omówili z Bettiną Stark-Watzinger, Federalną Minister Edukacji i Badań Naukowych największe wyzwania i możliwe strategie działania. Minister podkreśliła między innymi, że uniwersytet jest domem wiedzy, którego należy w Europie bronić. Dyskusję prowadziła dr Dorothee Nolte z dziennika Tagesspiegel.

W sympozjum udział wzięli:

Z Niemiec:

• Prof. dr Nikolas Eisentraut, Uniwersytet Leibniza, Hanower
• Prof. dr Andrea Geier, Uniwersytet Trewir
• Prof. dr Judith Möller, Instytut Badań nad Mediami im. Leibniza/Uniwersytet w Hamburgu

Z Francji:

• Prof. dr Olivier Beaud, Uniwersytet Paris 2 Panthéon-Assas
• Prof. dr Delphine Dulong, Uniwersytet Paris 1 Panthéon-Sorbonne
• Prof. dr Margarida Romero, Uniwersytet Côte d’Azur, Nicea

Z Polski:

• Prof. dr Piotr Nowak, Profesor filozofii, Uniwersytet Białystok
• Dr hab. Michał Krzykawski, Uniwersytet Śląski, Katowice
• Dr Agata Sikora, Kulturoznawczyni, eseistka

Instytucje finansujące: Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych